مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
مریم صادقی؛ هومن مرادپور؛ مهدی بابایی؛ حسین فتحیان
چکیده
آتش‌سوزی در جنگل‌ها باعث نابودی بخش عظیمی از منابع طبیعی منطقه جنگلی کهگیلویه و بویراحمد شده است. هدف تهیه نقشه خطر آتش‌سوزی، با استفاده از معیارها و زیر معیارهای توپوگرافی (شیب، فاصله از رودخانه، ارتفاع، جهت شیب)، معیار فیزیکی (نوع پوشش گیاهی، تراکم پوشش گیاهی، رطوبت خاک)، معیار انسانی (فاصله از راه‌ها، فاصله از روستا) و معیار ...
بیشتر
آتش‌سوزی در جنگل‌ها باعث نابودی بخش عظیمی از منابع طبیعی منطقه جنگلی کهگیلویه و بویراحمد شده است. هدف تهیه نقشه خطر آتش‌سوزی، با استفاده از معیارها و زیر معیارهای توپوگرافی (شیب، فاصله از رودخانه، ارتفاع، جهت شیب)، معیار فیزیکی (نوع پوشش گیاهی، تراکم پوشش گیاهی، رطوبت خاک)، معیار انسانی (فاصله از راه‌ها، فاصله از روستا) و معیار اقلیم (میانگین دمای سالانه، بارش، رطوبت نسبی و جهت باد غالب) است که وابستگی میان معیارها با استفاده از تکنیک دیماتل تعیین شد. سپس با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه تمامی معیارها و زیر معیارها در نرم‌افزار سوپردسیژن وزن دهی شدند و سپس لایه‌ها فازی سازی شده و در محیط GIS نقشه نهایی پتانسیل خطر آتش‌سوزی تهیه گردید. درنتیجه از بین معیارها، معیار توپوگرافی (0.423)، دارای وزن بالا و وزن معیار انسانی، زیست‌شناختی و اقلیم به ترتیب از راست به چپ (0.257)، (0.194) و (0.124) دارند. درصد مساحت نقشه‌های فازی شده با عملگر فازی برای طبقه پتانسیل آتش‌سوزی بالا به ترتیب؛ عملگرپروداکت ( PRODUCT ) 5 درصد، AND68/35، Gamma 82/ 34 و عملگر SUM84/34 درصد است. همچنین مدل فایر ریسک با استفاده از تصاویر لندست 8، مدل رقومی ارتفاعی، شیب و جهت شیب برای منطقه تهیه شد. درنهایت با استفاده از داده‌های نقطه‌ای آتش‌سوزی برای 4 سال (93-96) تهیه گردید. مقایسه نتایج حاصل از نقشه مکانی ( FUZZY-ANP )و نقشه رستری ( FIRE RISK ) بدست‌آمده از داده‌های نقطه‌ای آتش‌سوزی‌های رخ‌داده در منطقه جنگلی، تطابق بالایی با مناطق پرخطر در نقشه نهایی پتانسیل خطر آتش سوزی دارد.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
هوشنگ سیفی؛ خلیل ولیزاده کامران؛ مهدی بابائی؛ انسیه شهابی
چکیده
بررسی تغییرات کاربری اراضی با توجه به تأثیرات قابل ملاحظه‌ای که این پدیده بر روی زندگی انسان و همچنین محیطزیست دارد، امری لازم و ضروری به‌نظر می‌رسد. درحال حاضر، سنجش‌ازدور به‌عنوان منبعی ایده‌آل امکانات لازم و کافی را جهت آگاهی از تغییرات کاربری اراضی و نوع استفاده انسان از زمین، از طریق استخراج و به‌روز‌رسانی نقشه‌های پوشش ...
بیشتر
بررسی تغییرات کاربری اراضی با توجه به تأثیرات قابل ملاحظه‌ای که این پدیده بر روی زندگی انسان و همچنین محیطزیست دارد، امری لازم و ضروری به‌نظر می‌رسد. درحال حاضر، سنجش‌ازدور به‌عنوان منبعی ایده‌آل امکانات لازم و کافی را جهت آگاهی از تغییرات کاربری اراضی و نوع استفاده انسان از زمین، از طریق استخراج و به‌روز‌رسانی نقشه‌های پوشش زمین در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات کاربری اراضی به‌روش طبقه‌بندی شیءگرا در حوضه آبریز قوچان- شیروان، واقع در بین استان‌های خراسان شمالی و خراسان رضوی طی سالهای 1377 تا 1397 انجام شد. بدین منظور ابتدا تصاویرسنجنده‌های TM و OLI ماهواره لندست 5 و 8، برای سالهای مورد نظر تهیه شده و از طریق این تصاویر نقشه‌های پوشش زمین منطقه مورد مطالعه با روش طبقه‌بندی شیءگرا در شش کلاس مناطق مسکونی، اراضی آبی، اراضی دیم، اراضی آیش، سطوح آبی و مرتع به‌دست آمد. در نهایت از طریق نقشه‌های کاربری اراضی به‌دست‌آمده، تغییرات پوشش زمین طی سالهای مورد مطالعه از جهات کمیت مساحتی، توزیع مکانی و روند تغییرات با استفاده از مدل LCM مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که در طی بازه زمانی مورد مطالعه کاربری‌های آیش و اراضی دیم دارای روند کاهشی و کاربری‌های مسکونی، اراضی آبی، مرتع و سطوح آبی دارای روند افزایشی می‌باشند؛ به‌گونه‌ای که بیشترین تغییرات مربوط به کاربری دیم با 23729 هکتار کاهش، و کاربری مرتع با 35935 هکتار افزایش، از جمله تغییرات اساسی در منطقه مورد مطالعه می باشد.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
جعفر جعفرزاده؛ سید محمد حسنی تبار
چکیده
دمای سطح زمین شامل خاک، آب، برف و پوشش گیاهی از جمله متغیرهایی است که در دامنه وسیعی از مطالعات و تحقیقات علوم زمین و محیط زیست کاربرد دارد. معمولاً دمای سطح زمین به صورت نقطه ای در تعداد محدودی از نقاط که عموماً ایستگاه های اندازه گیری می باشند، مورد پایش قرار می گیرد. در مواقعی که توزیع مکانی دمای سطح در پهنه وسیع و به طور همزمان مورد ...
بیشتر
دمای سطح زمین شامل خاک، آب، برف و پوشش گیاهی از جمله متغیرهایی است که در دامنه وسیعی از مطالعات و تحقیقات علوم زمین و محیط زیست کاربرد دارد. معمولاً دمای سطح زمین به صورت نقطه ای در تعداد محدودی از نقاط که عموماً ایستگاه های اندازه گیری می باشند، مورد پایش قرار می گیرد. در مواقعی که توزیع مکانی دمای سطح در پهنه وسیع و به طور همزمان مورد نیاز است، فن آوری سنجش از دور دارای قابلیت های بسیاری می باشد. با توجه به توانمندی تکنیک های سنجش از دوری در مطالعات خصوصیات فیزیکی سطح زمین، در این تحقیق، جهت ارزیابی ارتباط بین دمای سطح زمین و نوع کاربری اراضی ، با استفاده از تصویر Landsat8-TIRS ، اقدام به محاسبه دمای سطح زمین به روش Split Window و استخراج الگوی کاربری اراضی به روش طبقه بندی شی‌گرا در منطقه‌ای به وسعت 33/2218 کیلومتر مربع، واقع در شمالغرب ایران شد. نتایج بدست آمده حاوی این مطلب است که دمای سطح زمین به شدت از رطوبت سطحی و تراکم پوشش گیاهی تأثیر می پذیرد، بطوریکه سطوحی که دارای رطوبت کم و پوشش گیاهی کم تراکم باشند، بیشترین دما را بر روی تصاویر حرارتی از خود نشان می دهند. در منطقه مورد مطالعه، زمین های بایر با دمای 9/33 درجه سانتیگراد و سطوح آبی مانند؛ دریاچه پشت سد مخزنی، با دمای 11/27 سانتیگراد، به ترتیب دارای بیشترین و کمترین دمای سطح، در بین کاربری های موجود، هستند. نتایج این تحقیق برای برنامه ریزی های محیطی و زیست محیطی قابل استفاده می‌باشد.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
حسن امامی؛ آرش رحمانی زاده
چکیده
در این تحقیق، یک رویکرد ترکیبی از داده های سنجش از دور و کتابخانه طیفی جهت برآورد گسیلمندی سطح پیشنهاد گردیده است که بر روی هر سنجنده اپتیکی قابل اجراست. روش پیشنهادی نه تنها گسیلمندی سطح را بصورت تابعی از انعکاس عوارض مختلف سطح تخمین می‌زند، بلکه توابع پاسخ طیفی باندهای حرارتی و انعکاسی را در برآورد گسیلمندی سطح مد نظر قرار می-دهد. ...
بیشتر
در این تحقیق، یک رویکرد ترکیبی از داده های سنجش از دور و کتابخانه طیفی جهت برآورد گسیلمندی سطح پیشنهاد گردیده است که بر روی هر سنجنده اپتیکی قابل اجراست. روش پیشنهادی نه تنها گسیلمندی سطح را بصورت تابعی از انعکاس عوارض مختلف سطح تخمین می‌زند، بلکه توابع پاسخ طیفی باندهای حرارتی و انعکاسی را در برآورد گسیلمندی سطح مد نظر قرار می-دهد. روش پیشنهادی بر روی تصویری از لندست 8 اجرا شد و گسیلمندی حاصل با دو محصول گسیلمندی سنجنده استر مقایسه و اعتبارسنجی شد. نتایج نشان داد که گسیلمندی حاصل از روش پیشنهادی در باند 10 حرارتی لندست 8 در مقایسه با محصول گسیلمندی متناظر تصویر بررسی اول و دوم سنجنده استر به ترتیب دارای خطای 0.76% و 0.75% با در نظر گرفتن پارامتر ریشه میانگین مربعات خطا می باشد، همچنین این خطا در باند 11 حرارتی به ترتیب دارای مقدار 1.49% و 1.06% محاسبه گردید. خطای بیشتر در باند حرارتی 11 می تواند مربوط به اختلاف نسبتاً زیاد در تابع پاسخ طیفی و رنج طیفی و طول موج موثر بین باند 11 لندست 8 و باند 14 استر باشد. نتایج این تحقیق، گسیلمندی سطح را بصورت تابعی از بازتاب باندهای انعکاسی محاسبه کرده و گسیلمندی سطح در هر پیکسیل متناسب با بازتاب انعکاسیش مقدار گسیلمندی خاص خود را دارد که متفاوت از پیکسیل‌های مجاورش است در حالیکه در روش قبلی برای گروهی از پیکسلها که مقادیر ثابتی از ضریب گسیل تعلق می‌گرفت و گسیلمندی سطح بصورت مقدار ثابت و گسسته در هر منطقه‌ای از تصویر محاسبه می‌گردید.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
معصومه اکبرپور؛ بختیار فیضی زاده؛ اکبر اصغری زمانی
چکیده
هدف اصلی تحقیق حاضر تحلیل همبستگی مکانی امنیت اجتماعی با شاخص های طراحی شهری در بافت های مدرن و قدیمی این شهر ارومیه است. شهرارومیه بدلیل داشتن ابعاد گوناگونی از منظر طراحی شهری و نیز حضور ملیت های متفاوت، اهمیت برسی امنیت دو چندان می باشددر این راستا کیفیت ابنیه، جمعیت، تعداد طبقات و کاربری هایی که در آنها جرایم در کلانتری ثبت شده ...
بیشتر
هدف اصلی تحقیق حاضر تحلیل همبستگی مکانی امنیت اجتماعی با شاخص های طراحی شهری در بافت های مدرن و قدیمی این شهر ارومیه است. شهرارومیه بدلیل داشتن ابعاد گوناگونی از منظر طراحی شهری و نیز حضور ملیت های متفاوت، اهمیت برسی امنیت دو چندان می باشددر این راستا کیفیت ابنیه، جمعیت، تعداد طبقات و کاربری هایی که در آنها جرایم در کلانتری ثبت شده است به عنوان معیار در نظر گرفته شده است. در این تحقیق از داده های جرایم ارائه شده توسط کلانتری های شهر و نیز داده های شهری استفاده شده است. کلیه پیش پردازش داده ها و استانداردسازی معیارها در نرم افزار GIS به منظور انجام تحلیل های مکانی انجام شده است. در ادامه با روش تحلیل سلسله مراتبی چند متغیره و با استفاده از نرم افزارSuper Decision، برای هرکدام از معیارها وزن تعیین کرده و با اعمال وزنها در نقشه های استاندارد شده در GIS و در نهایت با ادغام نقشه های فازی وزن دار با عملگرAND نقشه امنیت شهر ایجاد شد. نتیجه تحقیق را روی بافت های جدید و قدیمی مورد ارزیابی قرار دادیم و با نقشه پراکندگی جرایم مقایسه کرده که بر طبق نتایج بدست آمده، با توسعه بافت های جدید امنیت اجتماعی نیز بیشتر شده است.و منطقه4 شهری در قسمت مرکزی شهر با بافت فرسوده کمترین میزان امنیت را نشان می دهد.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
جعفر جعفرزاده
چکیده
زندگی و توسعه جوامع انسانی مستلزم تولید و مصرف انرژی است، لزوم توجه به محیطزیست و فناپذیر بودن منابع فسیلی جهت تولید انرژی، توجه بشر را به استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی معطوف کرده است. انرژی‌های نو از آن جهت اهمیت دارند که جایگزین مناسبی برای سوخت‌های فسیلی می-باشند. سوخت‌های فسیلی باعث آلودگی‌های زیست‌محیطی و آب و هوایی شده‌اند. ...
بیشتر
زندگی و توسعه جوامع انسانی مستلزم تولید و مصرف انرژی است، لزوم توجه به محیطزیست و فناپذیر بودن منابع فسیلی جهت تولید انرژی، توجه بشر را به استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی معطوف کرده است. انرژی‌های نو از آن جهت اهمیت دارند که جایگزین مناسبی برای سوخت‌های فسیلی می-باشند. سوخت‌های فسیلی باعث آلودگی‌های زیست‌محیطی و آب و هوایی شده‌اند. از طرفی دیگر، نیروگاه‌های زمین گرمایی نیز اثرات زیست محیطی بر روی پوشش گیاهی مناطق اطراف نیروگاه می‌توانند داشته باشند. در این تحقیق با استفاده از شاخص‌های پوشش گیاهی به بررسی اثرات تخریبی احتمالی نیروگاه زمین گرمایی مشکین‌شهر بر روی پوشش گیاهی مناطق اطراف سایت نیروگاه پرداخته شده است. بررسی‌های انجام شده با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 7 و 8 و سنجنده‌های ETM+ و OLI از منطقه مورد نظر و استخراج شاخص SAVI طی دو بازه زمانی سالهای 2000 و 2017 میلادی نشان داد که میزان شاخص پوشش گیاهی مناطق اطراف سایت نیروگاه به میزان 68/6 کیلومتر مربع کاهش یافته است. همچنین مناطق مسکونی، خاک و آب نیز به‌ترتیب 69/53، 26/14 و 255/0 درصد افزایش یافته‌اند. مقایسه دو تصویر طبقه‌بند شده نشان داد که کلاس پوشش‌گیاهی در سال 2000 مساحتی برابر با 14/118 کیلومترمربع داشته که در سال 2017 به 45/91 کیلومترمربع کاهش یافته است. و همچنین کلاس مناطق مسکونی در سال 2000 مساحتی برابر با 74/95 کلیلومترمربع داشته که این مقدار در سال 2017 به 43/120 کیلومترمربع، کلاس خاک از 56/291 کیلومترمربع به 82/405 کیلومترمربع و کلاس آب از 43/0 به 69/0 کیلومترمربع افزایش یافته است.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
حامد بهره ور؛ اکبر اصغری زمانی؛ بختیار فیضی زاده
چکیده
زلزله پدیده طبیعی هست که به‌طور جدی جوامع شهری را تهدید می‌کند، در این میان شهر تبریز یا توجه یه موقعیت قرار گبری آن در کمربند زلزله خیز کشور مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. این پژوهش میزان تاب‌اوری کالبدی – محیطی شهر تبریز در مواجهه با زلزله با روش FAHP مورد بررسی قرارداده تا با کسب اطلاعات، تدابیر مفیدی در مواجهه با ...
بیشتر
زلزله پدیده طبیعی هست که به‌طور جدی جوامع شهری را تهدید می‌کند، در این میان شهر تبریز یا توجه یه موقعیت قرار گبری آن در کمربند زلزله خیز کشور مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفته است. این پژوهش میزان تاب‌اوری کالبدی – محیطی شهر تبریز در مواجهه با زلزله با روش FAHP مورد بررسی قرارداده تا با کسب اطلاعات، تدابیر مفیدی در مواجهه با زلزله اتخاذ شود و از آثار آسیب و تلفات احتمالی با اقدامات پیشگیرانه کاسته شود. مولفه های مورد استفاده در این پژوهش، مولفه محیطی و کالبدی می باشد، که در محیط GIS اقدام به سطح بندی بر اساس نتایج حاصل از فرایند تحلیلهای فضایی وترکیب مدل‌های تصمیمگیری با تلفیق لایه های موثر در تاب آوری، و همچنین استخراج نقشه کلی تاب آوری محدوده مورد مطالعه شده است که بر اساس نتایج تحلیل ها مشخص شده است که 6832.18 هکتار از کل مناطق تبریز دارای سطح تاب‌آوری بالا و 11546.88 هکتار دارای سطح تاب آوری نسبتا بالا،2473.53 دارای تاب آوری نسبتا پایین ،1904.63 هکتار دارای تاب آوری پایین و 1102.39 هکتار دارای تاب آوری بسیار پایین می‌باشند.و آسیب پذیری و عدم تاب‌آوری مناسب مناطق ده گانه به ترتیب بدین قرار می باشد: مناطق دارای تاب اوری پایین به ترتیب 4، 10 ، 3 ، 1 ، 2، 5 ، 7 ، 8، 6 ، 9 می باشند.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
ابوالفضل قنبری؛ خلیل ولیزاده کامران؛ Ali Mohammad Fazel
چکیده
Land use and land cover change (LULCC) have been among the most important perceptible changes taking place around us. Furthermore, since most of the LULCCs are directly influenced by human activities, they rarely follow standard ecological theories. Satellite-based Remote Sensing, by virtue of its ability to provide synoptic information of land use/cover at a particular time and location, has revolutionized the study of land use and land cover change. The use of Geoinformatics has enabled us to assign spatial connotations to LULCC, namely, population pressure, climate, terrain, etc which drive ...
بیشتر
Land use and land cover change (LULCC) have been among the most important perceptible changes taking place around us. Furthermore, since most of the LULCCs are directly influenced by human activities, they rarely follow standard ecological theories. Satellite-based Remote Sensing, by virtue of its ability to provide synoptic information of land use/cover at a particular time and location, has revolutionized the study of land use and land cover change. The use of Geoinformatics has enabled us to assign spatial connotations to LULCC, namely, population pressure, climate, terrain, etc which drive these changes. This has helped scientists to quantify these tools and to predict various scenarios. The purpose of this paper is to detect and evaluate land changes of Khanaqin urban area over 20 years using remote sensing techniques and Landsat dataset for years 2000, 2010, and 2020. For this purpose, supervised classification algorithm and maximum likelihood method has been used. Results indicated that Water bodies, Built-up area, and Vegetation areas increased in the last 20 years while Barren lands, and Agricultural mixed lands had decreased. These changes are largely related to climatic, political, and social factors as well as urban and rural population dynamics. According to the results obtained, this research can be useful in the field of regional and environmental management in the city of Khanaqin and in the field of urban planning and management and research decisions in this region can be used.
